آشنایی با سوره های قرآن
طه [رمزى استخطاب به پيامبر اسلام]
در اين سوره، خطاب به پيامبر اكرم، داستان شگفت موسى و برخوردش را با فرعون و جادوگران و شيوه انحرافى سامرى را درحركت ارتجاعى او در جامعه بسوى شرك و نجات قوم بنى اسرائيل از چنگ نظام فرعونى را بيان كرده تا دلگرمى پيامبر و آموزش مسلمين فراهم آيد. در قسمت آخر سوره از فرمان سجده بر آدم و اغواى ابليس و هبوط و خروج آدم از بهشتياد شده است.
از سورههاى مكى است و 135 آيه دارد. و به نام سوره «حكيم» هم ياد شده است و نام ديگرش هم سوره «كليم» است.
انبياء [پيامبران]
در ابتداى سوره، اساس دعوت پيامبران، فرجام پيروان و مخالفان، موضعگيرى خصمانه مشركين با آئين توحيدى بيان شده و در خلال سوره، يادى از سرگذشت: ابراهيم، لوط، اسحاق، يعقوب، نوح، داود، سليمان، ايوب، اسماعيل، ادريس، يونس، زكريا و يحيى به ميان آمده است.
و نيز از قيامت و معاد، كه در كنار توحيد، سر لوحه دعوت همه انبياء است، در پايان سوره ياد شده است. در واقع، اين سوره، با بيان اين معارف اتمام حجتى است براى هر دو گروه موافق و مخالف. و هشدار اينكه در محكمه قيامت، به حسابها رسيدگى خواهد شد.
شصت و دومين سورهاى است كه در سال 6 بعثت در مكه فرود آمده و داراى 112 آيه مىباشد.
حج [قصد و آهنگ و نام يكى از عبادات اسلامى كه از فروع دين است]
از آيه 26 تا 37 از ساختن كعبه و فوائد و آثار فريضه اجتماعى - سياسى - عبادى حج و اعمال اين عبادت، سخن به ميان آمده است. و قبل از آن، از هيبت و عظمت بر پا شدن قيامت، در 10 آيه سخن گفته شده است.
مبدء و معاد و جدال و جهاد با مشركين از مطالب مهم ديگر اين سوره مىباشد. و در چند جا هم از قدرت مطلقه خدا در دنيا و آخرت ياد مىشود.
در سال 3 هجرى در مدينه بعد از سوره نور نازل شده و 78 آيه دارد.
مؤمنون [ايمان آوردگان]
در 11 آيه اول صفات و ويژگيهاى مؤمنين را از قبيل: خشوع در نماز، اعراض از لغو، پرداخت زكات، حفظ عفت، امانت دارى، بيان مىكند و سپس به خلقت انسان و نعمتهاى خدا و دعوت انبياء و معاد مىپردازد. عكس العمل اقوام در برابر دعوت نوح و موسى و عيسى و كلا انبياء الهى در اين آيات آمده است.
118 آيه دارد و از سورههاى مكى قبل از هجرت است.
نور خداوند نور آسمانها و زمين و تجلى بخش هستى است.
آيه 35 و بعد از آن مطالعه شود كه آيه معروف (الله نور السموات ...) است. داستان «افك» هم در آيه 11 بيان شده است.
اين سوره، از سورههاى مدنى است و مشتمل بر آيات حدود الهى و نمونههاى ديگرى از تشريع و قانونگذارى و حجاب و مسائل تربيتى و آداب و اخلاق معاشرت و ورود به خانهها و كنترل چشم از گناه و رعايت عفت و ترك خودآرائى و خودنمائى زنان در خارج از خانه مىباشد. پيام سوره، گردن نهادن به دين خدا و اطاعت از فرستاده اوست.
64 آيه دارد و در حدود سال 10 هجرى نازل گشته است. در حديث است كه «با تلاوت اين سوره، عفتخانواده و اولاد خود را حفظ كنيد. نيز: به زنان اين سوره را بياموزيد كه داراى موعظه است.
فرقان [جدا كننده]
فرقان يكى از نامهاى قرآن است. به اين اعتبار كه اين كتاب، جدا كننده حق از باطل و هدايت از گمراهى است. به آيه اول رجوع شود.
اين سوره كلا در تقويت روحى پيامبر در تبليغ مكتب و استقامت در روياروئى با مشركين و عناد و لجاجت آنهاست. طرح كردن قيامت و حسرتهاى مردم در آن روز، براى بيدار كردن وجدان بشرى از غفلت است. در اين سوره از نعمتهاى خورشيد، شب و روز، باد و دريا و ... ياد شده و از آيه 63 به بعد صفات متعددى براى «عباد الرحمن» آمده است. در مكه نازل شده و 77 آيه دارد.