سؤال:

آيا در قرآن كريم راجع به كرات آسمانى كه فعلا دانشمندان تا حدودى موفّق به تسخير آن شده اند تذكّرى داده شده يا نه و آيا توفيق بيشتر در اين باره پيدا خواهند نمود يا خير؟

 



پاسخ:

شكّى نيست كه بشر از آن روزى كه قدم به دايره وجود نهاده رو به تكامل است; هم اكنون نيز مى بينيم كه روزى نمى گذرد مگر اين كه قدم هاى برجسته اى به سوى تكامل و به منظور كشف رازهاى نهفته در عالم آفرينش بر مى دارد. از اين نظر هيچ مانعى ندارد كه روزى فرا رسد كه با نيرو و قدرت خدادادى دامنه زندگى خود را در كرات آسمانى نيز پهن كند.

آياتى كه در قرآن كريم درباره مسخّر نمودن آسمان و زمين براى بشر وارد شده است، شايد خالى از اشاره به اين مطلب نباشد; زيرا خورشيد و ماه و آنچه در آسمانهاست اگر چه از روز اوّل براى بشر مسخّر و رام شده اند ولى تسخير و يا بهره بردارى از اين تسخير نيز درجاتى دارد; كاملتر از همه آن است كه مهد زندگى گردد. اينك پاره اى از آيات در اين زمينه:

1- «وَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِى السماوَاتِ وَ مَا فِى الاَرْضِ جَمِيعاً مِنْهُ اِنَّ فى ذلِكَ لآيات لِقَوْم يَتَفَكَّرُونَ; او آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است همه را از سوى خودش مسخّر شما ساخته; در اين نشانه هاى (مهمّى) است براى كسانى كه انديشه مى كنند».(1)

2- «اَلَمْ تَرَوا اَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِى السَّماوَاتِ و مَا فِى الاَرْضِ وَ اَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً و باطِنَةً; آيا نديديد خداوند آنچه را در آسمان ها و زمين است مسخّر شما كرده، و نعمت هاى آشكار و پنهان خود را بطور فراوان بر شما ارزانى داشته است!»(2)

3- «وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ; و خورشيد و ماه را - كه با برنامه منظّمى در كارند - به تسخير شما در آورده»(3) و اين جمله در سوره هاى مختلف قرآن وارد شده است.

طبق آيات فوق قرآن مى فرمايد: ما آنچه در زمين است از روز اوّل در اختيار شما گذارده ايم، در صورتى كه بشر به منابع تحت الارضى يكجا و يكمرتبه دست نيافته است، بلكه تدريجاً و در هر عصرى تا حدودى از اين دفاين آگاهى يافته و آن را استخراج كرده است. از اين جا معلوم مى شود اين كه قرآن مى فرمايد: «ما آنچه در زمين است در اختيار بشر نهاديم» مقصود از آن اين نيست كه تمام ذخاير زمين در اختيار تمام افراد بشر قرار داده شده است، زيرا بسيارى از اين معادن با مرور زمان كشف شده و در هر قرن يك طبقه ممتاز موفّق به كشف مانبع تحت الارضى شده اند; بلكه مقصود مجموع اجتماع بشرى است كه در طول زمان به وجود مى آيند - اگر چه بعضى از آنها فقط به برخى از معادن پى برده اند.

و هيچ گونه بُعدى ندارد كه در آينده، بشر به كشف منابع تازه اى در زمين موفّق گردد كه در قرن حاضر از آن كوچكترين اطّلاعى در دست نيست. بنابراين، چه مانعى دارد در عين اين كه سيّارات از روز اوّل براى بشر رام بوده، ولى بشر در طول زمان از آن استفاده بيشترى بنمايد و به كرات آسمانى دست يابد و آنچه قرآن فرموده: «وَسَخَّرَ لَكُمْ مَا فِى السَّماوَاتِ» بطور اَتَم و اكمل مصداق پيدا كند.(4)

علاوه بر اين، از آيه 33 سوره الرّحمن نيز استفاده مى شود كه بشر با استفاده از قدرت و امكانات موجودى علمى و صنعتى، قادر به مسافرت به فضا خواهد بود; آن جا كه مى فرمايد: «يَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَ الاِنْسِ اِنِ اسْتَطَعْتُمْ اَنْ تَنْفُذُوا مِنْ اَقْطَارِ السَّماوَاتِ وَ الاَرضِ فَانْفُذُوا لاَتَنْفُذُونَ اِلاَّ بِسُلْطان; اى گروه جنّ و انس! اگر مى توانيد ازمرزهاى آسمانها و زمين بگذريد، ولى هرگز نمى توانيد، مگر با نيرويى (فوق العاده)!»

 

1. سوره جاثية، آيه 13.

2. سوره لقمان، آيه 20.

3. سوره ابراهيم، آيه 34.

4. توجّه به اين نكته لازم است كه سؤال و پاسخ فوق را پيش از تسخير كره ماه منتشر ساختيم و هنوز دانشمندان، اوّلين فضانورد جهان را به فضا نفرستاده بودند، تنها گامى كه در اين راه برداشته بودند، همان پرتاب كردن قمرهاى مصنوعى بوده است.